Οι Νικαριώτες είναι ένας λαός με πλούσια ιστορία από τα βάθη των αιώνων. Ένας λαός που έχει περάσει πολλές δυσκολίες, πολύ εργατικός και δραστήριος.
Παρ' ότι υπήρξε μεγάλη επιρροή από την Ανατολή, την Ιωνία, αλλά και την ευρύτερη περιοχή του Αιγαίου, ακόμα και μετανάστευση για διάφορους λόγους από και προς την Ικαρία, οι Νικαριώτες κατάφεραν να διατηρήσουν αναλλοίωτα τα περισσότερα τοπικά χαρακτηριστικά τους.
Χαρακτηριστικά, στον τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς ή στον τρόπο που έκαναν κάποια πράγματα. Γελαστοί, αισιόδοξοι, ιδιότυποι, φιλόξενοι, διαφορετικοί, αγαπητοί! Οι Ικαριώτες είναι μοναδικοί άνθρωποι και αξίζει να τους γνωρίσετε από κοντά!
Μακροζωΐα
Οι Ικαριώτες τρέχουν με 100! Ξεχνούν να πεθάνουν!Έτσι, επισημαίνεται το φαινόμενο της μακροζωίας στην Ικαρία. Τα τελευταία χρόνια, επανέρχεται όλο και πιο έντονα στο προσκήνιο η μακροζωία των Ικαρίων.
Επιστήμονες διεθνούς και παγκοσμίου κύρους, έχουν στρέψει το έντονο ενδιαφέρον τους για να μάθουν τι είναι αυτό που καταφέρνει να κάνει τους Ικαριώτες όχι μόνο αιωνόβιους, αλλά να έχουν και πολύ καλή φυσική κατάσταση και υγεία ακόμα και στα εκατό τους χρόνια.
Δεν είναι λίγα τα ρεπορτάζ των διεθνών δικτύων και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, των μεγαλύτερων χωρών του πλανήτη, οι έρευνες αλλά και τα αφιερώματα που γίνονται κατά καιρούς πάνω στη ζωή των κατοίκων αυτού του μικρού νησιού στην άκρη του Αιγαίου.
Θα ήταν παράλειψη να μην αναφέρουμε την διάκριση που έγινε στο νησί και την καταγραφή του στις Μπλε Ζώνες, μια ονομασία που έχει δοθεί σε 5 περιοχές του πλανήτη (Ικαρία, Σαρδηνία Ιταλίας, Οκινάουα Ιαπωνίας, Nicoya στην Κόστα Ρίκα και Loma Linda στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ), οι κάτοικοι των οποίων, ξεπερνούν το προσδόκιμο ζωής και φτάνουν σε ηλικία άνω των 90 ετών.
Σύμφωνα με μελέτες, το μέσο προσδόκιμο ζωής στην Ελλάδα είναι τα 79,78 χρόνια και το ποσοστό των ατόμων 80 ετών και άνω, είναι μικρότερο του 5%. Σε παγκόσμιο επίπεδο τα άτομα ηλικίας 80 χρόνων και άνω, αποτελούν ποσοστό περίπου 1% του πληθυσμού. Στη Βόρεια Αμερική και στην Ευρώπη, αποτελούν το 3% του πληθυσμού, ενώ στην Ασία, στη Λατινική Αμερική και στις χώρες της Καραϊβικής το 0,9% και στην Αφρική ποσοστό μικρότερο του 0,4% του πληθυσμού.
Ποιοι είναι όμως οι σημαντικοί παράγοντες που δίνουν στους Ικαριώτες μακροζωία; Έρευνες επιστημόνων που έχουν γίνει, έδειξαν, ότι πολλοί είναι οι παράγοντες που οδηγούν σε αυτή τη μακροζωία:
- η καλή φυσική κατάσταση, που οφείλεται στην άθληση του οργανισμού από τις χειρωνακτικές εργασίες και την αγροτική ζωή. Το καθημερινό περπάτημα που πραγματοποιεί ένας μέσος Ικαριώτης, ακόμα και στην ηλικία των ογδόντα και ενενήντα ετών, το οποίο συνδυάζεται με την ορεινή μορφολογία του νησιού, είναι τρόπος ζωής και ενισχύει την καλή φυσική του κατάσταση.
- η μεσημεριανή ξεκούραση, έστω και με έναν σύντομο ύπνο, έχει αποδεικτεί ότι προστατεύει και καλυτερεύει τη λειτουργία της καρδιάς
- η μεσογειακή διατροφή που κάνουν, σε συνδυασμό με τα φυσικά προϊόντα που παράγονται και καταναλώνονται στο νησί, όπως τα λαχανικά, τα φρούτα, τα διάφορα χόρτα, τα ψάρια, το ελαιόλαδο, το ντόπιο μέλι και φυσικά το κόκκινο δυνατό κρασί που από τα αρχαία χρόνια έχει κάνει γνωστό το νησί. Έρευνες που έγιναν τελευταία έδειξαν επίσης ότι σημαντικό παράγοντα στη μακροζωία των Ικαριωτών, έχει παίξει και η κατανάλωση ελληνικού καφέ και τσάϊ, ως βασικά αντιοξειδωτικά για τον οργανισμό.
- η ελάχιστη χρήση φαρμάκων.
- η ενεργή σεξουαλική δραστηριότητα, ακόμα και σε μεγάλη ηλικία.
- το συναισθηματικό δέσιμο και οι ισχυροί οικογενειακοί και κοινωνικοί δεσμοί μεταξύ των Ικαριωτών.
- και φυσικά οι χαλαροί ρυθμοί των Ικαριωτών στην καθημερινότητά τους, χωρίς άγχος και στρες, γεμάτοι αισιοδοξία.
Στην Ικαρία ζούν πολύ! Πρέπει να έρθετε στο νησί, για να μάθετε τα μυστικά της μακροζωίας και να ζήσετε σαν Ικαριώτες!
Τοπικά επαγγέλματα
Για λόγους επιβίωσης αλλά και ποιότητας ζωής, κυρίως τα παλαιότερα χρόνια, οι κάτοικοι του νησιού, ασχολούνταν με πολλά επαγγέλματα, όπως η γεωργία και η κτηνοτροφία. Κάποιοι ακολουθούσαν το επάγγελμα του τσαγκάρη, και του ράφτη αλλά και άλλα επαγγέλματα. Όπως επίσης με την ξυλογλυπτική, την παπλωματοποιΐα, και καρβουνοποιΐα.
Πολύ σημαντική, ήταν και παραμένει να είναι η μελισσοκομία, καθώς η Ικαρία έχει σημαντική παραγωγή μελιού, με μέλι από θυμάρι, από 'άναμμα' - ρείκι (είδος θάμνου) και άλλα.
Οι περισσότεροι βέβαια ασχολούνταν με την θάλασσα και είχαν γίνει ναυτικοί, υπήρχαν όμως και κάποιοι που ασχολήθηκαν με την αλιεία. Όσοι όμως δεν ήθελαν ή δεν άντεχαν την θάλασσα, κυρίως τον χειμώνα, στρέφονταν στη γεωργία και τη κτηνοτροφία.
Σχεδόν όλοι οι κάτοικοι, είχαν και έχουν μέχρι και σήμερα γύρω από τα σπίτια τους κήπους ή χωράφια μικρά ή μεγάλα, στα οποία βάζουν διάφορα λαχανικά ή ακόμα και λουλούδια που ομορφαίνουν το σπίτι και την αυλή. Ο λόγος ύπαρξης των χωραφιών κοντά στο σπίτι ήταν πρακτικός. Αφ' ενός να μην υπάρχει η ανάγκη της καθημερινής μετακίνησης για την χρήση των αγαθών, αλλά και η ευκολία στο πότισμα.
Απομακρυσμένα χωράφια ήταν κυρίως μεγάλα χωράφια που περιέχουν ελιές (οι γνωστοί ελαιώνες), αλλά και αμπέλια (αμπελώνες). Υπήρχαν όμως και χωράφια τα οποία περιείχαν μόνο άγρια βλάστηση και οι κάτοικοι χρησιμοποιούσαν αυτή την άγρια βλάστηση σαν τροφή για τα ζώα τους.
Όσοι ασχολούνταν ή ασχολούνται και μέχρι σήμερα με την αλιεία, είχαν συνήθως μικρές βάρκες και καΐκια (ψαράδικα) και αναζητούν τον θαλάσσιο θησαυρό - πλούτο στα πλούσια νερά τριγύρω απ' το Ικάριο πέλαγος. Οι περισσότεροι από αυτούς που ασχολούνταν με την αλιεία, γνώριζαν και από ναυπηγική, τόσο για να φτιάχνουνε (τουλάχιστον τα πολύ παλιά χρόνια) τα καΐκια τους, όσο και για τυχόν επισκευές που θα χρειαζόντουσαν μετά από κάποιο ταξίδι (ακόμα και στα νεότερα χρόνια και ελάχιστοι μέχρι και σήμερα).
Πολύ μεγάλη σημασία έδιναν στο ξύλο που θα χρησιμοποιούσαν, από τι δέντρο θα ήταν, καθώς και στον τρόπο που θα το έκοβαν αλλά θα επεξεργάζονταν, καθώς αυτές οι λεπτομέρειες αποτελούσαν σημαντικό παράγοντα στη "συμπεριφορά" του ξύλου και την αντοχή του μέσα στη θάλασσα.
Οι ναυτικοί, που αποτελούσαν το μεγαλύτερο ποσοστό επαγγελματικής αποκατάστασης τα παλαιότερα χρόνια, αλλά και τον σπουδαιότερο λόγο μετανάστευσης, έφευγαν ή όπως το λένε στην τοπική διάλεκτο μπαρκάνανε, σε διάφορα εμπορικά πλοία, και κυρίως σε πλοία που μετέφεραν εμπόριο, στην Ελλάδα, αλλά περισσότερο στο εξωτερικό σε διάφορες χώρες.
Πολλοί σημαντική τόσο στην αρχαιότητα, όσο και στα νεότερα χρόνια, και φυσικά και σήμερα, είναι η καλλιέργεια αμπελιών, από τα οποία παράγεται κρασί, το πιο γνωστό προϊόν της Ικαρίας ανά τους αιώνες, αλλά και άλλα προϊόντα, όπως τσίπουρο και ούζο.
Άλλες ασχολίες που υπήρχαν στο νησί, ήταν η ραπτική και η υφαντουργία για τις γυναίκες, άλλωστε αυτό ήταν απαραίτητο λόγω της αδυναμίας εισαγωγής διαφόρων προϊόντων, ακόμα και των πιο απαραίτητων από τις γύρω περιοχές, ακόμα και από τις μεγαλύτερες πόλεις.
Σήμερα, πολλοί κάτοικοι απασχολούνται σε δημόσιες υπηρεσίες, ενώ αρκετοί πλέον ασχολούνται με τον τουρισμό.
Μετανάστευση
Η μετανάστευση επίσης έπαιζε πάντα ρόλο στη ζωή των Ικαριωτών. Σημαντικότερο ρόλο ξεκίνησε να παίζει από τη δεκαετία του '50 και μετά που άρχισαν οι μεγάλες μεταναστεύσεις. Οι μεταναστεύσεις γινόντουσαν τόσο προς Αθήνα και λιγότερο προς άλλες περιοχές της Ελλάδας, αλλά κυρίως προς το εξωτερικό και κυρίως προς Αμερική, Αυστραλία, Καναδά, και Αίγυπτο.
Παλαιότερα ο λόγος των μεταναστεύσεων ήταν κυρίως από ναυτικούς που πήγαιναν στα διάφορα ταξίδια και μετά αποφάσιζαν να μετοικίσουν μόνιμα για εύρεση καλύτερης εργασίας αλλά και καλύτερης ζωής, είτε από ντόπιους που ήθελαν να φύγουν επίσης για εργασία αλλά να μην γίνουν ναυτικοί, και τέλος στα νεότερα χρόνια και ακόμα και σήμερα από φοιτητές οι οποίοι μετά τις σπουδές τους είτε μετακομίζουν μόνιμα στο εξωτερικό, είτε επίσης και από γάμους με άλλους λαούς.
Οι Ελληνικές Παροικίες και Κοινότητες που δημιουργήθηκαν τα επόμενα χρόνια, κυρίως στην Αμερική, ήταν η απαρχή της δημιουργίας Κοινοτήτων και Συλλόγων για τους Απόδημους Ικαριώτες.
Φιλόξενοι Ικαριώτες
Πρόκειται για έναν ήσυχο και ταλαίπωρο λαό, με μεγάλη ιστορία στο πέρασμα των αιώνων. Ένας λαός, πάντα εργατικός, που κατάφερε να δώσει στο μικρό, αλλά ανδρείο τούτο νησί, όπως το περιγράφει και ο Ύμνος της Ικαρίας, την δική του ξεχωριστή ταυτότητα, και την κληρονομιά που άφησε στις νεότερες γενιές. Οι Ικαριώτες φημίζονται για τη φιλοξενία τους.
Πάντα μοιράζονται, ακόμα και αν δεν έχουν πολλά υλικά αγαθά.
Τα πολύ παλιά χρόνια, που οι συγκοινωνίες που συνέδεαν το νησί με τα υπόλοιπα νησιά, αλλά και τις μεγαλύτερες πόλεις ήταν εξαιρετικά δύσκολες, αλλά και η μετακίνηση από χωριό σε χωριό ήταν δύσκολη, οι κάτοικοι του κάθε χωριού άνοιγαν τα σπίτια τους σε όλους χωρίς εξαίρεση και τους πρόσφεραν, εκτός από φαγητό και ποτό, ακόμα και κρεβάτι για να κοιμηθούν και να ξαποστάσουν προτού να συνεχίσουν το ταξίδι τους
. Η φιλοξενία τους αυτή, παρουσιάζεται ακόμα και σήμερα, σε όλες τις μορφές της καθημερινότητας και κάνει τον κάθε επισκέπτη του νησιού, να γίνεται ένα με τους Ικαριώτες!